Sốt xuất huyết có lây không? Nhận biết biểu hiện dưới da

TsBs Hiền chia sẻ: Sốt xuất huyết có lây không? không lây trực tiếp giữa người với người, nhưng nguy cơ lây lan cao qua muỗi vằn. Nhận diện sớm triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn, đặc biệt là biểu hiện xuất huyết dưới da, để kịp thời xử lý.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS Hiền – Trưởng phòng khám Da liễu Thẩm mỹ GreenForest – Park 8 Times City, Hà Nội. Sốt xuất huyết có lây không? không lây trực tiếp giữa người với người, nhưng nguy cơ lây lan cao qua muỗi vằn. Nhận diện sớm triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn, đặc biệt là biểu hiện xuất huyết dưới da, để kịp thời xử lý.

1. Sốt xuất huyết có lây không?

Sốt xuất huyết không lây trực tiếp qua đường hô hấp hay tiếp xúc thông thường giữa người với người. Việc ăn uống chung, sử dụng chung đồ dùng cũng không phải là con đường lây bệnh.

Tuy nhiên, nếu bạn sống trong khu vực có người đang mắc bệnh hoặc mang virus Dengue tiềm ẩn, khả năng bị lây nhiễm qua muỗi vằn sẽ cao hơn rất nhiều. Để hiểu rõ hơn về cơ chế lây lan và cách phòng tránh, mời bạn theo dõi tiếp nội dung dưới đây.

2. Con đường lây truyền sốt xuất huyết

Virus Dengue – tác nhân gây bệnh sốt xuất huyết – lây qua trung gian là muỗi Aedes (muỗi vằn). Khi muỗi này hút máu người mắc bệnh (kể cả người mang virus nhưng không có triệu chứng), virus sẽ phát triển trong cơ thể muỗi và truyền sang người khỏe mạnh khi bị đốt.

Điều đáng lo ngại là trong các ổ dịch, số người mang virus Dengue không biểu hiện triệu chứng cao gấp nhiều lần so với ca bệnh điển hình. Do đó, trong mùa dịch, việc chủ động phòng tránh cần được đặt lên hàng đầu, dù bạn không thấy ai xung quanh mình bị bệnh.

3. Nhận diện muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết

Muỗi Aedes có đặc điểm: thân và chân có đốm trắng, màu đen – thường được gọi là muỗi vằn. Sau khi hút máu người bệnh, virus Dengue sẽ tồn tại trong tuyến nước bọt của muỗi sau khoảng 1 tuần. Kể từ thời điểm đó, muỗi mang mầm bệnh suốt đời và có thể truyền virus cho nhiều người.

Trứng của muỗi vằn có thể tồn tại trong điều kiện khô hạn trên 1 năm và sẵn sàng phát triển thành loăng quăng khi gặp nước. Đây là lý do vì sao sốt xuất huyết tái bùng phát hàng năm.

4. Muỗi sẽ truyền bệnh sốt xuất huyết lúc nào?

• Muỗi vằn chỉ đốt người vào ban ngày chứ không phải ban đêm. Thời kỳ cao điểm đốt người của nó là vào buổi sáng sớm và chiều tà, có thể đốt nhiều lần trong ngày nếu chưa no máu. Người dân Việt Nam thường chỉ có thói quen dùng màn vào ban đêm nên dù ban ngày ban vẫn bị muỗi vằn đốt và mắc bệnh.
• Muỗi thường trú đậu ở các xó tối trong nhà, thích đẻ trứng ở những vật chứa nước sạch trong khu dân cư. Muỗi sốt xuất huyết sinh sôi phát triển mạnh vào mùa mưa, khi nhiệt độ trung bình hàng tháng vượt trên 20°C do đó, thời điểm trong năm bệnh sốt xuất huyết phát triển mạnh nhất vào các tháng 7, 8, 9, 10. Những thời gian này, bạn cần chú ý để phòng bệnh hơn.
• Muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết thường đẻ trứng vào những dụng cụ chứa nước sạch trong nhà và khu vực quanh nhà như bể, thùng, lu, vại, thạp chứa nước sạch; chai lọ, lọ hoa, thùng bỏ không, rác thải, lốp hỏng có chứa nước đọng. Do đó, những khu vực đông dân cư có tập quán chứa nước sạch ở nhiều loại dụng cụ, nơi công trường xây dựng, khu vực đang đô thị hóa, nơi có nhiều đồ vật phế thải chứa nước mưa là những nơi rất thuận lợi cho dịch bệnh sốt xuất huyết bùng phát.

5. Triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn – Chú ý biểu hiện dưới da

Đây là dấu hiệu cảnh báo biến chứng nặng của sốt xuất huyết. Khi tiểu cầu giảm nhanh, mao mạch bị tổn thương, máu thoát ra ngoài tạo thành:

• Chấm xuất huyết: Đốm đỏ li ti không biến mất khi ấn căng da.
• Mảng bầm tím: Xuất hiện ở chân, tay, bụng, lưng.

Nếu kèm theo chảy máu cam, chảy máu chân răng, ói mửa, đau bụng hoặc tiểu ra máu – bạn cần đến ngay cơ sở y tế.

5.2. Mức độ nguy hiểm của xuất huyết dưới da

Trong nhiều trường hợp, xuất huyết dưới da không chỉ là dấu hiệu ngoài da đơn thuần mà còn là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ xuất huyết nội tạng. Nếu không xử lý kịp thời có thể dẫn đến suy tuần hoàn, mất máu nặng, thậm chí tử vong.

5.3. Vì sao bị xuất huyết dưới da khi sốt xuất huyết?

Nguyên nhân bao gồm:

• Giảm tiểu cầu: Gây rối loạn đông máu.
• Tổn thương mao mạch: Virus Dengue làm vỡ thành mạch máu nhỏ.
• Cơ địa dễ xuất huyết, thiếu vitamin K, hoặc có bệnh lý nền.

5.4. Xử trí khi có biểu hiện xuất huyết dưới da

Theo dõi tại nhà nếu biểu hiện nhẹ:

• Nghỉ ngơi tuyệt đối, không gãi hay chà xát vùng da tổn thương.
• Uống nhiều nước, ăn thực phẩm giàu vitamin C, dễ tiêu. (bấm đây để xem)
• Không dùng thuốc giảm đau nhóm NSAID (aspirin, ibuprofen).
• Chỉ dùng paracetamol theo chỉ định bác sĩ.

Đến cơ sở y tế ngay nếu:

• Xuất huyết lan rộng, kèm đau bụng, nôn, khó thở, tiểu máu hoặc chảy máu bất thường.
• Bác sĩ có thể chỉ định truyền dịch hoặc truyền tiểu cầu nếu cần.

6. Cách phòng tránh sốt xuất huyết

4.1. Tăng cường sức đề kháng

Sức đề kháng của cơ thể có vai trò quan trọng trong việc phòng tránh sốt xuất huyết, giúp cơ thể bảo vệ khỏi các tác nhân gây bệnh. Để tăng cường sức đề khác, bạn nên lưu ý:

- Bổ sung dinh dưỡng: Tăng cường vitamin (bấm đây bs chia sẻ) và khoáng chất từ thực phẩm tự nhiên để hỗ trợ hệ miễn dịch.

- Duy trì lối sống lành mạnh: Ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ nhàng và tránh căng thẳng để cơ thể luôn ở trạng thái tốt nhất.

4.2. Phòng ngừa muỗi đốt

Có nhiều cách để phòng ngừa muỗi đốt, trong đó có 3 cách đơn giản và hiệu quả sau:

- Sử dụng màn khi ngủ: Đảm bảo mọi thành viên trong gia đình được bảo vệ khỏi muỗi đốt.

- Dọn dẹp vệ sinh: Loại bỏ các nơi nước đọng, nơi muỗi có thể sinh sản.

- Dùng kem chống muỗi: Thoa kem chống muỗi hoặc sử dụng tinh dầu thiên nhiên như sả, bạch đàn để xua đuổi muỗi.

7. Kết luận từ bác sĩ:

Theo TS.BS Hiền, việc hiểu đúng về cơ chế sốt xuất huyết lây không, nhận diện triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn và biểu hiện dưới da sẽ giúp mỗi gia đình chủ động bảo vệ sức khỏe trong mùa dịch. Hãy luôn theo dõi sát biểu hiện, không chủ quan trước những dấu hiệu nhỏ nhất, và đến ngay cơ sở y tế nếu có nghi ngờ sốt xuất huyết nặng. Hãy liên hệ bác sĩ Hiền để được giúp đỡ.

XEM THÊM: về bs Hiền. Về vitamin,