Viêm Da Tiếp Xúc: Dễ bị và Khó chữa như nào

Bác sĩ Hiền chia sẻ nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị viêm da tiếp xúc an toàn, giúp cô bác hiểu rõ để tránh tái phát và chăm sóc da khỏe mạnh.

Bác sĩ Hiền chia sẻ: Viêm da tiếp xúc là một trong những bệnh da liễu phổ biến, có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào. Đây là phản ứng viêm của da, xảy ra khi làn da tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố gây kích ứng hay dị ứng từ môi trường bên ngoài. Bệnh có thể xuất hiện cấp tính hoặc kéo dài mãn tính, tùy vào mức độ nhạy cảm của từng người. Dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng viêm da tiếp xúc lại gây cảm giác khó chịu, ngứa ngáy, mất thẩm mỹ và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị đúng sẽ giúp cô bác phòng tránh, chăm sóc và bảo vệ làn da tốt hơn, tránh để bệnh trở nặng hoặc tái phát nhiều lần.

Viêm da tiếp xúc là bệnh gì?

Viêm da tiếp xúc là tình trạng viêm da do tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng (viêm da tiếp xúc kích ứng) hoặc dị nguyên (viêm da tiếp xúc dị ứng). Những triệu chứng phổ biến của viêm da tiếp xúc gồm mẩn đỏ, đau rát, ngứa ngáy, đôi khi da phồng rộp và lở loét.

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây viêm da tiếp xúc như hóa chất, kim loại, cây cối, ánh sáng, côn trùng, thời tiết… Viêm da tiếp xúc là bệnh phổ biến, đặc biệt ở những người có làn da nhạy cảm, người mắc các bệnh mạn tính về da hoặc thường xuyên tiếp xúc với tác nhân gây viêm da. (1)

Các loại viêm da tiếp xúc

1. Viêm da tiếp xúc dị ứng (ACD)

Phản ứng dị ứng xảy ra khi cơ thể gặp chất lạ hoặc có thể gây hại cho cơ thể (dị nguyên), ví dụ: cồn, cao su (latex), hóa chất trong mỹ phẩm,… Phản ứng dị ứng da thường xảy ra dưới nhiều dạng như da mẩn đỏ, sưng tấy, ngứa ngáy, mụn nước, mày đay… Ngoài dị ứng da, có thể xuất hiện nhiều phản ứng khác như ho, chảy dịch mũi, nước mắt, hen suyễn, thậm chí sốc phản vệ, có thể dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Viêm da tiếp xúc dị ứng thường chỉ xảy ra ở một nhóm nhỏ đối tượng mắc dị ứng. Một số chất gây dị ứng có thể dễ tìm thấy như thực phẩm (tôm, cua, mực, bơ đậu,…), phấn hoa, mạt bụi hay thậm chí ánh sáng.

2. Viêm da tiếp xúc kích ứng (ICD)

Viêm da tiếp xúc kích ứng là dạng viêm da phổ biến nhất, xảy ra khi da tiếp xúc với hóa chất độc hại. Khác với viêm da dị ứng, các chất độc này gây viêm da ở hầu hết mọi người thay vì chỉ với một số cá thể nhạy cảm, một số ví dụ phổ biến gồm:

• Chất hoá học trong thuốc nhuộm tóc, chất tẩy, hóa chất y tế,…
• Da bị ma sát, đổ mồ hôi, nhiệt độ cao.
• Độc do côn trùng.

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa viêm da tiếp xúc và viêm da cơ địa (hay viêm gia cơ địa), tuy nhiên đây là hai bệnh khác nhau. Viêm da cơ địa thường mang tính di truyền và kéo dài, còn viêm da tiếp xúc lại có nguyên nhân trực tiếp từ yếu tố bên ngoài.

2. Nguyên Nhân Khiến Da Dễ Bị Viêm

Có rất nhiều yếu tố khiến làn da bị viêm. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Tiếp xúc với sản phẩm mới: Kem dưỡng, sữa rửa mặt, thuốc nhuộm tóc, nước giặt hoặc xà phòng có thành phần lạ dễ gây kích ứng da.
• Trang sức hoặc đồ kim loại: Nhiều người bị viêm da tiếp xúc dị ứng do tiếp xúc với niken, vàng giả, hoặc đồng.
• Hóa chất và mỹ phẩm: Mỹ phẩm chứa cồn, hương liệu hoặc chất bảo quản có thể làm da nổi mẩn ngứa, viêm đỏ.
• Thuốc bôi: Một số loại thuốc như benzocaine, kháng sinh bôi ngoài da, hoặc thimerosal có thể gây phản ứng viêm.
• Cây cỏ tự nhiên: Tiếp xúc với cây thường xuân, cây sồi, cây sơn có thể gây viêm da do nhựa độc urushiol.

Đây là các nguyên nhân phổ biến khiến da phản ứng viêm, và tùy theo cơ địa mà mức độ nặng nhẹ sẽ khác nhau. Ở những người có tiền sử viêm da cơ địa trẻ em, da thường yếu, dễ bị tổn thương, nên nguy cơ bị viêm da tiếp xúc cũng cao hơn bình thường.

3. Dấu Hiệu Nhận Biết Viêm Da Tiếp Xúc

Các triệu chứng của viêm da tiếp xúc thường xuất hiện sau khi tiếp xúc với chất gây kích ứng khoảng 12–24 giờ.
Biểu hiện có thể khác nhau tùy cơ địa từng người, nhưng thường gồm:

• Da đỏ, sưng, ngứa rát.
• Xuất hiện mụn nước, bóng nước nhỏ li ti.
• Cảm giác bỏng, nóng, rát như bị côn trùng đốt.
• Da khô, bong vảy, nứt nẻ sau vài ngày.

Ở những trường hợp nặng, vùng da bị viêm có thể lan sang vùng khác, không chỉ giới hạn ở nơi tiếp xúc ban đầu.

Nếu không điều trị sớm, viêm da tiếp xúc có thể dẫn đến các biến chứng như viêm nang lông, viêm lỗ chân lông, hoặc viêm da dầu do da bị bội nhiễm vi khuẩn. Một số trường hợp còn bị viêm da đầu, khiến da đầu bong tróc và ngứa ngáy kéo dài.

4. Phân Biệt Viêm Da Tiếp Xúc Với Các Dạng Viêm Da Khác

Nhiều cô bác thường nhầm giữa các bệnh da như:

• Viêm da cơ địa (viêm gia cơ địa): thường xuất hiện từ nhỏ, mang tính di truyền, da khô, ngứa quanh năm.
• Viêm da tiết bã (viêm da tiết bả): thường thấy ở vùng da nhiều dầu như mũi, trán, ngực, lưng; da có vảy trắng hoặc vàng nhờn.
• Viêm nang lông vùng kín: thường do vi khuẩn xâm nhập khi da ẩm ướt, gây ngứa và nổi mụn đỏ quanh lỗ chân lông.
• Viêm da tiếp xúc dị ứng: xuất hiện sau khi chạm vào chất gây dị ứng; có thể gây mụn nước, sưng, ngứa.

Việc phân biệt rõ giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị đúng, tránh nhầm lẫn giữa viem da dạng kích ứng và dạng dị ứng.

5. Cách Điều Trị Viêm Da Tiếp Xúc

Theo Bác sĩ Hiền, để điều trị hiệu quả viêm da tiếp xúc, việc đầu tiên là xác định nguyên nhân gây viêm và loại bỏ nó. Nếu cô bác vẫn tiếp xúc với yếu tố gây dị ứng, tình trạng da sẽ không cải thiện dù có dùng thuốc.

Một số hướng điều trị thường được áp dụng gồm:

• Ngừng tiếp xúc tác nhân gây viêm: Khi đã xác định nguyên nhân (ví dụ như mỹ phẩm, kim loại, chất tẩy rửa...), hãy dừng sử dụng ngay.
• Giảm triệu chứng tại chỗ: Có thể tắm bằng nước yến mạch, hoặc dùng kem calamine để làm dịu ngứa.
• Sử dụng thuốc bôi chống viêm: Với trường hợp nhẹ, có thể dùng kem hydrocortisone 1%. Với trường hợp nặng hơn, bác sĩ da liễu sẽ kê corticoid mạnh hơn.
• Uống thuốc kháng histamin: Giúp giảm ngứa, hạn chế gãi làm tổn thương da.
• Dưỡng ẩm thường xuyên: Giúp phục hồi hàng rào bảo vệ da, giảm khô nứt.

Trong các trường hợp viêm da tiếp xúc nặng, bác sĩ có thể chỉ định thêm thuốc corticoid đường uống trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, tuyệt đối không tự ý mua thuốc bôi chứa corticoid hoặc kháng sinh mạnh khi chưa được bác sĩ hướng dẫn.

6. Cách Phòng Ngừa Viêm Da Tiếp Xúc Tái Phát

Phòng bệnh luôn là bước quan trọng nhất. Bác sĩ Hiền khuyên cô bác nên thực hiện những thói quen sau:

• Hạn chế tiếp xúc với hóa chất: Khi làm việc nhà hoặc dùng chất tẩy rửa, hãy đeo găng tay cao su.
• Dưỡng ẩm cho da mỗi ngày: Dưỡng ẩm giúp da khỏe mạnh, hạn chế tổn thương và khô ráp – nguyên nhân khiến da dễ viêm.
• Tránh tắm nước quá nóng: Nước nóng làm mất lớp dầu tự nhiên của da, khiến da khô và dễ kích ứng.
• Thử sản phẩm mới trước khi dùng: Nên bôi thử lên cổ tay 24 giờ để xem da có phản ứng không.
• Uống đủ nước: Giúp da mềm mại và duy trì độ ẩm tự nhiên.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Lau dọn thường xuyên để hạn chế bụi, nấm mốc – yếu tố dễ kích thích viêm da dị ứng.
• Giảm căng thẳng: Stress có thể làm bệnh da liễu tái phát nặng hơn.

7. Khi Nào Nên Gặp Bác Sĩ Da Liễu

Nếu cô bác thấy da bị viêm, đỏ, ngứa kéo dài, lan rộng hoặc có mủ, nên đi khám sớm tại da liễu trung ương hoặc các phòng da liễu gần đây để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Bởi nhiều bệnh lý như viêm da tiết bã, viêm da dầu, hay viêm nang lông vùng kín có biểu hiện khá giống nhau, dễ khiến người bệnh tự điều trị sai cách.

Tại Bác sĩ Hiền hoặc các bệnh viện da liễu trung ương, bác sĩ sẽ giúp cô bác xác định rõ nguyên nhân, xét nghiệm cần thiết, từ đó có phác đồ điều trị hiệu quả, an toàn.

8. Lời Khuyên Từ Bác Sĩ Hiền

Bác sĩ Hiền chia sẻ: “Viêm da tiếp xúc không phải là bệnh nguy hiểm, nhưng nếu để tái phát nhiều lần, da sẽ yếu dần, dễ bị thâm, sạm, lão hóa sớm. Do đó, cô bác nên chú ý chăm sóc, dưỡng ẩm thường xuyên và tránh các tác nhân gây dị ứng. Khi có biểu hiện ngứa, đỏ, rát kéo dài, đừng chủ quan mà hãy đến khám sớm để điều trị đúng hướng.”

Một làn da khỏe mạnh không chỉ giúp chúng ta tự tin hơn, mà còn là dấu hiệu của một cơ thể khỏe mạnh. Giữ thói quen sinh hoạt lành mạnh, ăn nhiều rau xanh, uống đủ nước và nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp da nhanh hồi phục, ngăn ngừa viêm da tiếp xúc dị ứng và nhiều dạng viem da khác.

viêm da tiếp xúc, viêm da tiep xúc, da liễu trung ương, da liễu gần đây, viêm da cơ địa, viêm gia cơ địa, viêm nang lông, viem da, viêm da, viêm da tiết bã, viêm da tiết bả, viêm da tiêp xúc, viêm da tiếp xúc, viêm da dị ứng, viêm lỗ chân lông, viêm da dầu, viêm da đầu, viêm nang lông vùng kín, viêm da cơ địa trẻ em, viêm da tiếp xúc dị ứng